ΑΛΗΘΕΙΑ, ΣΕΡΒΙΡΟΥΝ ΜΠΥΡΑ ΣΤΟ ΚΑΠΙΤΩΛΙΟ;

 ΑΛΗΘΕΙΑ, ΣΕΡΒΙΡΟΥΝ ΜΠΥΡΑ ΣΤΟ ΚΑΠΙΤΩΛΙΟ;

(σύντομο σχόλιο για τα γεγονότα στις ΗΠΑ)

του Κώστα Αντωνόπουλου

Με κομμένη την ανάσα (όπως σύσσωμα αναμετάδοσαν όλα τα ειδησεογραφικά σάιτ και τηλεοπτικά κανάλια) παρακολούθησε ολόκληρος ο πλανήτης την εισβολή εκατοντάδων ακροδεξιών στο ναό της "αμερικανικής δημοκρατίας". Από πολλούς το γεγονός χαρακτηρίστηκε πρωτόγνωρο - και ίσως πράγματι να είναι πρωτόγνωρο για τον 21ο αιώνα. Όχι όμως και για τον 20ο. Πριν 98 χρόνια, το 1923, στο Μόναχο της Βαυαρίας είχε λάβει χώρα το αποτυχημένο αλλά γνωστό έκτοτε ως πραξικόπημα της μπυραρίας, (εξ' ου κι ο τίτλος του άρθρου) το οποίο οργάνωσε και εξετέλεσε κάποιος, νεαρός τότε, ανερχόμενος αστέρας της εθνικιστικής ακροδεξιάς παρέα με τον στρατάρχη Λούντεντορφ και άλλους αντιδραστικούς. Ο τύπος λεγόταν Αδόλφος Χίτλερ και 10 χρόνια αργότερα, μετά και από σωρεία προδοσιών και σφαλμάτων της αριστεράς (σοσιαλδημοκρατικής και σταλινικής), θα έμπαινε θριαμβευτής στην Καγκελαρία, καταλύοντας τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία.

Μια μεταμοντέρνα εκδοχή πραξικοπήματος της μπυραρίας ήταν και τα γεγονότα στο Καπιτώλιο. Στο ιδεολογικό σύμπαν του ακροδεξιού εξτρεμισμού που επιχείρησε το "αδιανόητο" συναντούμε όλα τα αποκρουστικά και επικίνδυνα συνεκτικά στοιχεία που συγκροτούν τον σύγχρονο αμερικάνικο (και όχι μόνο) φασισμό: φαιδρή συνωμοσιολογία, λευκή υπεροχή, εναντίωση στις μεταναστευτικές ροές, εθνικιστικές οιμωγές για το χαμένο μεγαλείο της "μεγαλύτερης χώρας του κόσμου", πρωτόγονος παραδοσιοκρατικός κοινοτισμός εναντίον φεντεραλισμού, μένος ενάντια στην υποτιθέμενη κυριαρχία αυτού που ονομάζουν πολιτιστικό μαρξισμό, εγληματικό μίσος απέναντι σε ό,τι θυμίζει αριστερά, σοσιαλισμό, κοινωνικά κινήματα κλπ.

Πολλούς αναλυτές τους είχε ξενίσει η ανάρρηση στο ύπατο αξίωμα ενός ψεκασμένου δισεκατομμυριούχου, όσο κι αν ο τελευταίος στη διάρκεια της θητείας του περιοριζόταν από τις θεσμικές εγγυήσεις της αστικοδημοκρατικής νομιμότητας. Κι όμως.... Η ολοκληρωτική πολιτική κυριαρχία του πλήθους των ψεκασμένων πατριωτών με ταυτόχρονη κατάλυση του αστικοδημοκρατικού πολιτεύματος (με δυο λόγια: η εγκαθίδρυση της φαιάς πανούκλας στις ΗΠΑ) είναι ένα πιθανό σενάριο, όσο ο αμερικάνικος καπιταλισμός βυθίζεται στην κρίση. Και η Ιστορία το έχει αποδείξει παραπάνω από μια φορά. Όσο η κρίση βαθαίνει, οι άρχουσες τάξεις πολύ συχνά υποκύπτουν στην φαιά γοητεία και αναζητούν τη σωτηρία τους στο φασισμό.

Σίγουρα η εξτρεμιστική ακροδεξιά έχει ήδη εκτεταμένες συμπάθειες στην αστυνομία και το στρατό (κάτι μας θυμίζει αυτό αναλογιζόμενοι τα καθ' ημάς) και ίσως έτσι εξηγούνται εν μέρει τα "κενά ασφαλείας" και η ολιγωρία της αστυνομικής φρουράς του Καπιτωλίου στην αντιμετώπιση της εισβολής. Η διαφορά από το διαρκές όργιο καταστολής που εξαπέλυε πρόσφατα και σε καθημερινή βάση  η ίδια αυτή αστυνομία κατά τη διάρκεια του κινήματος Black Lives Matter ήταν τόσο εξοργιστικά εξώφθαλμη που ανάγκασε ακόμα και τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Μπάιντεν να τοποθετηθεί σχετικά.

Όπως φαίνεται υπάρχουν ήδη τμήματα της άρχουσας τάξης που ενισχύουν ποικιλοτρόπως - και ασφαλώς οικονομικά- τις ένοπλες "πατριωτικές πολιτοφυλακές", καλοβλέποντας τη δολοφονική τους δράση ως αντίβαρο στη δράση της αριστεράς και στα κοινωνικά κινήματα. Ωστόσο οι ΗΠΑ  βρίσκονται ακόμα σε απόσταση από την υλοποίηση ενός σεναρίου αντικατάστασης της αστικής δημοκρατίας από το φασισμό.

Το κουτσάλογο ονόματι Τζο Μπάιντεν είναι για την ώρα το πουλέν της καπιταλιστικής διαχείρισης. Μιας διαχείρισης που θα απέχει έτη φωτός από την προσμονή ενός δημοκρατικού ταξικού ειδυλλίου. Η ηγεμονική τάξη των κεφαλαιοκρατών, πολυεθνικών, πετρελαιάδων, ολιγαρχών του χρήματος κλπ απαιτεί , στο φόντο της κρίσης, την επιτάχυνση της ισοπέδωσης των εργατικών κατακτήσεων, του κοινωνικού κράτους, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών μ' έναν τρόπο πολύ παρόμοιο με ό,τι συμβαίνει εδώ και χρόνια στην Ευρώπη και σίγουρα πολύ οικείο στους έλληνες που έχουμε την εμπειρία των κυβερνήσεων Σαμαρά και εσχάτως Κούλη, ακόμα και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι εδώ και πολύ καιρό μια αρένα κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων, που μόνο προσωρινά αμβλύνθηκαν κάτω από το πέπλο της κοινής εναντίωσης στον τραμπισμό. Στα αριστερά του έχουμε την ανάδυση, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, μιας νέας πολιτικής αριστεράς, αυτοπροσδιοριζόμενης ανοιχτά ως σοσιαλιστικής, που οικοδομήθηκε γύρω από τις καμπάνιες υποστήριξης του Μπέρνι Σάντερς για το προεδρικό χρίσμα του 2016 και του 2020 και που βρίσκει τη συνέχειά της γύρω από πρόσωπα όπως η νεαρή ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των μεταναστών Αλεξάνδρα Οκάσιο Κορτέζ, εκλεγμένη πρόσφατα στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οργανώσεις του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού όπως οι DSA (Democratic Socialists of America) αλλά και άλλες πολιτικές ομάδες ( μεταξύ αυτών και αρκετές με αναφορά στον τροτσκισμό και την Τέταρτη Διεθνή) βλέπουν τις γραμμές τους να πυκνώνουν από αγωνιστές/αγωνίστριες και ξανανοίγουν σε μαζικά ακροατήρια τη συζήτηση για την εναλλακτική λύση απέναντι στον καπιταλισμό.

Η ίδια η αμερικανική κοινωνία είναι ένα καζάνι που βράζει. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα ελπιδοφόρο συνεχές μαζικών αγώνων και κινητοποιήσεων, που ξεκίνησε από το κίνημα  Occupy Wall Street, συνεχίστηκε με τους μαχητικούς (και σε πολλές περιπτώσεις νικηφόρους) εργατικούς αγώνες του κινήματος των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα για "15 δολλάρια την ώρα" με μαζικές απεργίες που αγκάλιασαν δεκάδες πολιτείες και πρόσφατα μας έδωσε το κίνημα Black Lives Matter, μια δυνατή γροθιά στον βαθιά ριζωμένο ρατσισμό.

Βαθιά διαιρεμένη η κοινωνία των ΗΠΑ, μας πληροφορούν λοιπόν οι έγκριτοι δημοσιολόγοι, αποφεύγοντας παρ' όλ' αυτά να εντοπίσουν την αιτία αυτής της διαίρεσης, ίσως επειδή φοβούνται τις συνέπειές της για το σύστημα που υπηρετούν. Λοιπόν, ας το πούμε ξεκάθαρα. Η αμερικανική κοινωνία είναι βαθιά ταξικά διαιρεμένη. Τα ρήγματα βαθαίνουν και πολλαπλασιάζονται όσο σοβεί μια οικονομική ύφεση, πρωτοφανής σε διάρκεια και καταστροφική σε αποτελέσματα, με ή χωρίς covid-19 (απλά η πανδημία επιτάχυνε την εκδήλωσή της και πολλαπλασίασε τις συνέπειές της), αποδεικνύοντας πως "ο καπιταλισμός δεν δουλεύει" και πως "ο καπιταλισμός είναι η πανδημία", για να δανειστούμε δύο πετυχημένα συνθήματα της αριστεράς των ΗΠΑ.

Όσο η όξυνση της ταξικής πάλης θα επιταχύνει την χρεωκοπία της ήδη κολοβής και δυσλειτουργικής "αμερικανικής δημοκρατίας", τόσο τα επιτελεία της άρχουσας τάξης θα αντικρύζουν με όλο και μεγαλύτερες ελπίδες τον φασισμό του ψεκασμένου, αντιδραστικού όχλου.

Σημαίνει κάτι τέτοιο ότι έρχεται η ώρα του φασισμού; Και ναι και όχι, άλλωστε μπορεί αντίθετα να σημαίνει ότι πλησιάζει η ώρα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Σε τελική ανάλυση  η απάντηση εξαρτάται από την αριστερά και τη δράση της. Πάντως  την ίδια ώρα που οι φασίστες εξοπλίζουν τις δικές τους πολιτοφυλακές ως εργαλεία για την τελική αναμέτρηση που φαντασιώνονται, ένα μεγάλο τμήμα της αμερικανικής αριστεράς προετοιμάζει τα αναγκαία δικά της εργαλεία για το ενδεχόμενο μιας ένοπλης αντιπαράθεσης. Πέρα από ένα έξοχο δείγμα ορθής κατανόησης των πολιτικών καθηκόντων τους στην περίοδο που διανύουμε  από τους αμερικανούς συναγωνιστές , ας σημειώσουμε επιπλέον ότι βάζουν τα γυαλιά στην ευρωπαϊκή αριστερά της ενύπνιας νομιμοφροσύνης δεκαετιών.

Η αποτελεσματική οργάνωση των αγώνων στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο, η νικηφόρα αναχαίτιση της φασιστικής ακροδεξιάς όπου και όποτε αυτό είναι απαραίτητο, αυτά είναι τα next big things για τις δυνάμεις της αριστεράς των ΗΠΑ. Η Ιστορία είναι ένα ον δύστροπο και απρόβλεπτο. Οι στροφές που παίρνει συχνά αφήνουν με το στόμα ανοιχτό τους "σώφρονες" σκεπτικιστές και τους "σοφούς" αμφισβητίες της δυνατότητας να ανατραπεί η καπιταλιστική κυριαρχία. Για μας όλα τα στοιχήματα είναι ανοιχτά. Ίσως την επόμενη φορά ο κόκκινος άνεμος της σοσιαλιστικής ανατροπής αρχίσει να φυσάει από τη μεγάλη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου. Γιατί όχι;